elementy organizacji i zarządzania cz IV- specjalizacja dla pielęgniarek

 

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE Z ELEMENTAMI EKONOMIKI OCHRONY ZDROWIA

Modele procesu zmian organizacyjnych.

Definicja: zmiana organizacyjna – każda istotna modyfikacja jakiejś części organizacji¹.

Organizacje dostrzegają potrzebę zmian gdy zmienia się lub ma się dopiero zmienić coś, co się do nich odnosi. W takim układzie organizacji nie pozostaje nic innego, jak tylko zmienić się również.

Siły działające na rzecz zmian mogą leżeć poza organizacją lub tkwić w niej samej.

Siły zewnętrzne – wynikają z otoczenia ogólnego i celowego organizacji.

Siły wewnętrzne – zmiana będzie prawdopodobnie wynikiem rewizji strategii organizacji na szczeblu najwyższego kierownictwa.

Zmiana planowana – zmiana przygotowana i wprowadzona w sposób uporządkowany i terminowy, wyprzedzająca oczekiwane przyszłe wydarzenia.

Zmiana dostosowawcza – reakcja na pojawiające się okoliczności.

Model Lewina

I etap – rozmrożenie; osoby, których dotkną nadchodzące zmiany muszą uznać ich konieczność;

II etap – sama zmiana;

III etap – zamrożenie czyli takie wzmocnienie i wsparcie zmiany, że staje się ona częścią systemu².

Kroki w procesie zmian:

1. Uznanie potrzeby zmian.
2. Ustalenie celów zmian.
3. Diagnoza istotnych zmian.
4. Wybór odpowiedniej techniki zmian.
5. Planowanie wdrażania zmian.
6. Faktyczne wdrażanie.
7. Ocena i kontynuacja.

Menedżerowie muszą rozumieć, jak i dlaczego należy wprowadzić zmiany. Menedżer postępujący we wdrażaniu zmian zgodnie z logiczną i uporządkowaną sekwencją ma większe szanse powodzenia niż ten, który realizuje zmiany w sposób przypadkowy i nieprzemyślany.

Przyczyny oporu stawianego zmianom.

- niepewność,

- zagrożenie osobistych interesów,

- odmienne postrzeganie,

- uczucie straty.

Techniki przezwyciężanie oporu stawianego zmianom:

- współuczestnictwo (w celu poprawy wydajności),

- uświadamianie i komunikacja,

- ułatwianie (odpowiednio wczesne uprzedzanie o planach ich wprowadzenia a także pozostawienie ludziom odpowiedniego czasu na dostosowanie się do nowych metod działania,

- analiza pola siłowego (sporządzanie wykazu sił nie sprzyjających zmianom i sił sprzyjających zmianom; siły sprzyjające powinny przeważać nad tymi, które zmiany hamują).

Obszary zmian w organizacji:

- zmiana strategii,

- zmiana struktury i projektu organizacji,

- zmiany techniki i operacji,

- zmiany ludzi.

Dwanaście przykazań Watsona, fragment książki „Resistance to change”

1. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli zainteresowane strony są przekonane, że to ich własny pomysł.
2. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli zmiana jest zdecydowanie i jednoznacznie poparta przez szefostwo.
3. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli zainteresowane strony postrzegają zmianę jako ułatwienie w codziennej pracy.
4. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli proces zmiany wpisuje się w wartości i pomysły od dawna znane zainteresowanym stronom.
5. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli zmiana umożliwia zainteresowanym stronom zdobycie interesującej ich wiedzy.
6. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli nie grozi zainteresowanym stronom utratą pracy i wpływów.
7. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli zainteresowane strony uczestniczyły w definiowaniu podstaw projektu, są zgodne co do problemu i uważają, że jest on ważny.
8. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli decyzją jest wspólną decyzją całej grupy i grupa jest zgodna.
9. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli osoby zgłaszające propozycje gotowe są otwarcie dyskutować z krytykami, aby dotrzeć do sedna problemu i zmniejszyć niepewność związaną z projektem.
10. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli z góry się założy, że istnieje pewne prawdopodobieństwo niezrozumienia zmian i pojawienia się nieporozumień, i stworzy się zainteresowanym stronom możliwość dania informacji zwrotnej o ich odczuciach tak długo jak jest to konieczne.
11. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli wszystkie zainteresowane strony doświadczą wzajemnie zaufania i pomocy.
12. Opór przed zmianą można zmniejszyć, jeżeli istnieje możliwość rewizji projektu i podjęcie go ponownie, gdy zmiany są pożądane.

Wartościowanie pracy

Jakość opieki pielęgniarskiej określić można jako stopień, w jakim opieka ta wykazując zgodność z aktualną profesjonalną wiedzą przyczynia się do osiągnięcia pożądanych efektów w stanie zdrowia osób, populacji zwiększając ich niezależność i zdolność do samopielęgnacji.

Pojęcie kryterium rozumiane jest jako obiektywny, wymierny, i adekwatny miernik (inaczej znak, punkt widzenia, wzgląd cecha), według którego coś jest oceniane. Kryteria powinny być trafne, obiektywne, mierzalne, realne oraz zwięźle sformułowane.

Kryteria oceny opieki pielęgniarskiej:

• bezpieczeństwo rozumiane jako bezpieczeństwo fizyczne-ochrona przed urazami, wypadkami itp., oraz bezpieczeństwo psychiczne-rozumiane jako ochrona przed osamotnieniem, lękiem itp.
• skuteczność – opieka jest ukierunkowana na cele pielęgnowania, na zachowanie lub poprawę zdrowia,
• właściwość – opieka oferowana jest na podstawie zbadanych potrzeb i sytuacji odbiorców,
• indywidualizacja – opieka jest dostosowana do indywidualnego stanu zdrowia, potrzeb, wiedzy, zdolności itp.,
• ciągłość – kompleksowa opieka,
• etyczność,
• profesjonalizm,
• koncentracja na promocji zdrowia,
• dostępność³.

Przedmiotem oceny jakości opieki pielęgniarskiej są:

1. struktura – jakość przepisów regulujących jej funkcjonowanie, liczba i kwalifikacje pracowników, doskonalenie zawodowe, miejsce wykonywania praktyki, wyposażenie, materiały, narzędzia, informacje, sposób zorganizowania opieki, itp.
2. proces – ocenie poddawane są wszelkie relacje zachodzące pomiędzy pielęgniarką a pacjentem oraz działania wynikające z realizacji podstawowych funkcji pielęgnowania,
3. wynik – stopień osiągnięcia celów pielęgnowania, w którym najistotniejszym przedmiotem oceny są osiągnięcia pacjenta w zakresie zdrowia i stopień w jakim pacjent i lub jego bliscy: potrafi prowadzić styl życia promujący zdrowie, radzi sobie w sytuacji zagrożenia chorobą itp.

Do wyników osiąganych w trakcie świadczonej opieki należy zaliczyć satysfakcję pielęgniarek i innych pracowników z uzyskanych rezultatów w opiece nad chorym⁴.

Narzędzia oceny jakości.

Narzędzia oceny są nieodzowną częścią standardów opieki. Coraz częściej publikowane standardy są wyposażone w narzędzia służące do monitorowani przebiegu wdrożenia standardu. Są to arkusze, wykresy, karty ewidencji pacjentów z określonym problemem lub badanego zjawiska w postaci protokołów kontroli, kwestionariuszy, ankiet umożliwiających ocenę stopnia wdrożenia standardu, a także arkusze oceny uzyskanych efektów w stanie zdrowia, stopnia usamodzielnienia pacjentów, ich jakości życia jak również satysfakcji pacjentów⁵.

H. Lenartowicz przedstawiła nową propozycję narzędzia oceny w oparciu o zaproponowane standardy opieki w szpitalu pod nazwą BOHIPSZO. Ta oryginalna nazwa pochodzi od pierwszych liter komponentów opieki pielęgniarskiej, które powinny być uwzględniane w ocenie, tj.:

- Bezpieczeństwo,

- Ochrona przed zakażeniami,

- Hotelowe usługi i zaspokojenie potrzeb,

- Informowanie,

- Podmiotowość pacjenta,

- Samopielęgnacja,

- Zabiegi leczniczo-pielęgnacyjne,

- Organizacja i dokumentowanie.

Ekonomika ochrony zdrowia

Popyt to ilość towaru (usługi), którą nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie. Przy niezmienności innych warunków rynkowych wzrost ceny powoduje zmniejszenie wielkości popytu, a obniżka ceny wywołuje wzrost wielkości popytu.

Podaż to ilość towaru (usługi), którą dostawcy są skłonni dostarczyć na rynek w określonym czasie. Przy niezmienności innych warunków rynkowych wzrostowi ceny towaru towarzyszy wzrost podaży, a obniżaniu się ceny - spadek wielkości podaży.

Obydwie te siły spotykają się na rynku. Rynek w ekonomii to mechanizm umożliwiający kontakt osobom posiadającym dobra i usługi (producentów) z chętnymi do ich zakupu (konsumentami). Rynek pomaga ustalić optymalną dla konsumentów i producentów cenę i ilość.

1 Op.cit., Ricky W.Griffin, s.393.

2 Tamże, s.396.

3 Op. cit. Anna Ksykiewicz-Dorota, s. 172-173.

4 Tamże, s. 174.

5 Tamże, s. 179.